درخواست اجراء مفاد اسناد رسمی از مراجع ذیل بعمل می آید :
الف – دفترخانه اسناد رسمی و دفتر رسمی ازدواج و طلاق
در موارد زیر دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق مراجع صدور اجرائیه می باشند :
1- در مورد اسناد رسمی لازم الاجراء نسبت به دیون و اموال منقول و املاک ثبت شده و نیز املاک مورد وثیقه و اجاره ( مشمول قانون روابط مالک و مستاجر ) اعم از اینکه مورد وثیقه و اجاره ثبت شده یا در جریان ثبت باشد از دفترخانه ای که سند را ثبت کرده است . در مورد سایر اسناد راجع به املاکی که ثبت در دفتر املاک نشده است برای اجراء مفاد سند ذینفع باید به دادگاه صالحه مراجعه کند . ( بند الف ماده دو آئین نامه اجراء )
2- در مورد مهریه و تعهداتی که ضمن ثبت ازدواج و طلاق و رجوع شده نسبت به منقول و سایر تعهدات ( به استثنای غیر منقول ) از دفتری که سند را تنظیم کرده است و نسبت به اموال غیر منقول که به ثبت دفتر املاک رسیده است از دفتر اسناد رسمی تنظیم کننده سند . ( بند ج ماده دو آئین نامه اجراء – ماده 2 قانون ازدواج – ماده 15 نظامنامه دفتر ثبت ازدواج و طلاق مصوب 1310 )
3- در مواردی که طلبکار بخواهد از شرط مندرج در سند ( هر نوع که باشد ) استفاده کند مرجع صدور اجرائیه نسبت به قبوض اقساطی ، دفترخانه مربوط است . ( بند 201 مجموعه بخشنامه های ثبتی تا اول مهر ماه 65 ) توضیح اینکه با ادعای گم شدن قبوض اقساطی اجرائیه صادر نخواهد شد . ( ماده 12 آئین نامه اجراء )
ب – ادارات ثبت
در موارد زیر ادارات ثبت مرجع صدور اجرائیه می باشند :
1- اجرائیه مربوط به قبوض اقساطی بدون قید و شرط و یا اینکه طلبکار نخواهد از شرط مندرج در سند مربوط استفاده کند .( بند ب ماده دو آئین نامه اجراء – بند 201 مجموعه بخشنامه های ثبتی تا اول مهرماه 65 ) .
2- اجرائیه مربوط به چک بانکی . قانون صدور چک مصوب سال 1355 و اصلاحات بعدی ( مواد 183 الی 193 آئین نامه اجراء ) .
3- اجرائیه مربوط به برگ وثیقه انبارهای عمومی . ( ماده 179 آئین نامه اجراء ) .
4- اجرائیه مربوط به ماده 10 مکرر اصلاحی قانون تملک آپارتمان . ( ماده 180 آئین نامه اجراء ) .
5- اجرائیه مربوط به عوارض شهرداری موضوع ماده 77 قانون اصلاح پاره ای از مواد و الحاق مواد جدید به قانون شهرداری مصوب سال 1345 و مواد 8-13 قانون نوسازی و عمران شهری مصوب 1347 و تبصره 1 آن و مواد دیگر از قانون شهرداری ( ماده 181 و 182 آئین نامه اجرا ).
6- اجرائیه موضوع آراء داوری بورس اوراق بهادار وفق تبصره 5 ماده37قانون بازار اوراق بهادار مصوب 84( ماده 194 آئین نامه).
7- اجرائیه موضوع اسناد تنظیمی با وام گیرندگان برطبق ماده 11 قانون تشکیل بانک تعاون کشاورزی ایران مصوب سال 48 و تبصره 63 ماده واحده قانون بودجه اصلاحی سال52 و بودجه سال 53کل کشور و اصلاحات بعدی( ماده 195 آئیننامه اجرا ).
8- اجرائیه در مورد وصول آب بهاء از استفاده کنندگان از آب موضوع ماده واحده مصوب سال 46 قانون وصول بهاء آب سازمانها و شرکتهای تابع وزارت آب و برق . ( ماده 196 آئین نامه اجراء ) .
9- اجرائیه در مورد وصول آب بهاء طبق ماده 53 قانون آب و نحوه ملی شدن آن مصوب 1347 و مواد 33 و 34 قانون توزیع عادلانه آب مصوب 1361 و اصلاحات بعدی . ( ماده 197 آئین نامه اجراء ) .
10- اجرائیه در مورد وصول بهاء برق و سایر مطالبات از مشترکین وفق ماده 17 آئین نامه اجرائی قانون استقلال شرکتهای توزیع نیروی برق در استانها مصوب 86 و ماده 18 آئیننامه اجرائی قانون آب و برق خوزستان مصوب 39 ( ماده 198 آئین نامه اجرا).
11- اجرائیه های موضوع ماده15 قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب سال 62 وتبصرهای آن (ماده 199 آئین نامه اجرا )
12- اجرائیه جهت تخلیه فروشگاههاوغرفه های احداثی درپایانه ها ومجتمع های خدمات رفاهی بین راهی(ماده200آئیننامه اجرا)
از مواردیکه در بالا ذکر شد روش عملی صدور اجرائیه تا پایان مرحله ابلاغ نسبت به قبوض اقساطی شرح داده می شود ، بدیهی است نسبت به موارد دیگر تا این مرحله به همان ترتیب قبوض اقساطی است مگر آنکه حسب مورد ترتیب خاصی در آئین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی مقرر شده باشد .
توضیح – نظر به اینکه مستندات اجرائیه ها هرکدام با دیگری متفاوت است لذا در اجرائیه های دیگر مستندات مربوط به همان اجرائیه ملاک عمل است مثلاً در اجرائیه مربوط به چک بانکی درخواستنامه چاپی طبق نمونه مربوط و اصل و فتوکپی چک و برگشتی مستند اجرائیه خواهد بود .
روش عملی صدور اجرائیه نسبت به قبوض اقساطی تا پایان مرحله ابلاغ اجرائیه
بستانکاری که به استناد قبوض اقساطی که در اختیار دارد و موفق به دریافت وجه قبوض مزبور از بدهکار در وقت تعیین شده در قبوض نشود می تواند به منظور وصول طلب خود از طریق اداره ثبت درخواست صدور اجرائیه بنماید . ( بند ب ماده دو آئین نامه اجراء ) چون در بعضی از اسناد شرط می شود که در صورت عدم وصول وجه یکی از قبوض اقساطی در موعد مقرر بقیه قبوض مدت دار بعدی تبدیل به حال می شود ، در این گونه موارد صدور اجرائیه با دفترخانه تنظیم کننده سند می باشد در این مورد بستانکار تقاضانامه ای را که فرم چاپی از اوراق بهادار است ( فرم نمونه شماره یک ) از اداره ثبت خریداری و تکمیل و امضاء می نماید . درخواست نامه مزبور دارای مشخصات زیر است . ( ماده 3 آئین نامه اجراء ) .
1- نام و نام خانوادگی – شماره شناسنامه – محل صدور – نام پدر – تاریخ تولد – کد ملی و محل اقامت درخواست کننده اجرائیه یا نماینده قانونی او و شماره دفترخانه ای که سند در آن ثبت شده و یا قبوض اقساطی صادر گردیده است .
2- نام و نام خانوادگی - شماره شناسنامه – محل صدور – نام پدر – تاریخ تولد – کد ملی و محل اقامت بدهکار و درصورت فوت متعهد نام و مشخصات ورثه او با تعیین اقامتگاه هر یک و هرگاه بین ورثه غایب یا محجور وجود داشته باشد باید نام و مشخصات و نماینده قانونی محجور یا غایب معین گردد .
3- موضوعی که اجرای آن تقاضا شده و شماره و تاریخ مستند درخواست صدور اجرائیه – ( ماده 3 آئین نامه و تبصره ذیل آن ) . بستانکار تقاضانامه را به ضمیمه رونوشت مصدق سند تنظیمی ( که قبوض اقساطی به استناد آن صادر شده ) و اصل قبوض و فتوکپی مصدق قبوض به اداره ثبت تسلیم می نماید و با ارجاع تقاضا به متصدی اقدام در واحد اجراء ، متصدی موظف است پس از بررسی از حیث کامل بودن مدارک ارائه شده و سررسید تاریخ قبوض بدواً ظهر اصل قبوض مزبور را با مهری که حاکی از صدور اجرائیه باشد با ذکر تاریخ و کلاسه پرونده اجرائی ممهور و اصل و رونوشت یا فتوکپی آن را در پرونده ضبط نماید سپس اجراء به منظور اطمینان از نظر عدم تغییر محل اقامت بدهکار و پرداخت و یا عدم پرداخت وجه قبوض بوسیله بدهکار از دفترخانه تنظیم کننده سند استعلام و پس از وصول پاسخ مبنی بر عدم تغییر محل اقامت و عدم پرداخت وجه اقدام به تکمیل فرم اجرائیه در سه برگ می نماید . ( فرم نمونه شماره 2 ) ( چنانچه بدهکار از یک نفر بیشتر باشد به ازاء هر نفر اضافی دو برگ اجرائیه اضافه می شود . )
توضیح – برگ اجرائیه فرم چاپی است که دارای ستون نام و مشخصات سجلی بستانکار و بدهکار و محل اقامت آنها و شماره قبوض ، شماره سند ، تاریخ آن موضوع لازم الاجراء ، محل امضای مسئول مربوطه و محل گواهی مامور ابلاغ و محل قید مفاد سند می باشد ، پس از تکمیل ، برگ اجرائیه به امضای مسئول مربوطه می رسد و به مهر( اجرا شود ) ممهور و متصدی صدور اجرائیه با ثبت در دفتر رپرتوار ( فرم نمونه 3 ) کلاسه پرونده را تعیین و سپس در دفتر عملیات اجرائی ( فرم نمونه 4 ) ثبت می نماید ، کلاسه پرونده و شماره دفتر عملیات اجرائی در روی اوراق اجرائیه منعکس و پرونده تشکیل و 2 برگ از اوراق اجرائیه جهت ابلاغ به مامور ابلاغ و مابقی به بایگانی اجراء ارسال می شود .
ابلاغ اجرائیه – پس از ارجاع اوراق اجرائیه به مامور ابلاغ با توجه به ماده 14 و 15 آئین نامه اجراء مامور ابلاغ موظف است به محل اقامت بدهکار که در اوراق اجرائیه سند قید شده مراجعه و یک برگ اجرائیه را به بدهکار با احراز هویت تسلیم و در نسخه دوم با اخذ امضاء یا اثر انگشت رسید دریافت و مراتب ابلاغ را در برگ ثانی با خط خوانا و جوهر ثابت گواهی و امضاء نماید . در ابلاغ اجرائیه رعایت مواد 14 الی 20 آئین نامه اجراء و بندهای 235 الی 238 مجموعه بخشنامه های ثبتی تا مهر 65 ضروری است .
مامور ابلاغ برگ اجرائیه ابلاغ شده را ظرف 48 ساعت از تاریخ دریافت باید به متصدی صدور اجرائیه تسلیم نماید و متصدی مزبور پس از انعکاس ابلاغ در دفتر عملیات برگ اجرائیه ابلاغ شده را به بایگانی اجراء ارسال تا پرونده مربوطه پیوست و تسلیم متصدی اجرائیه شود ، متصدی یاد شده پس از گواهی صحت ابلاغ در روی برگ اجرائیه ابلاغ شده مراتب را به تایید رئیس یا معاون و یا مسئول اجراء رسانیده سپس تاریخ ابلاغ را طی اخطاری ( فرم نمونه شماره 5 ) به اطلاع بستانکار می رساند تا بستانکار طریقه یا نحوه وصول طلب خود را به اجراء اعلام نماید .
لازم به توضیح است که چنانچه متعهد مقیم حوزه دیگر باشد برگ های اجرائیه ظرف 24 ساعت به ثبت محلی که متعهد مقیم آنجاست نیابت اجرائی داده می شود و مدیر ثبت محل مکلف است طبق مقررات آئین نامه اجراء اقدام نماید . ( ماده 30 و 31 آئین نامه اجراء ) .
روش عملی صدور اجرائیه و عملیات اجرائی از طریق دفاتر اسناد رسمی و ازدواج طلاق
در صورت عدم اجرای تعهدات بدهکار یا متعهد یا مستاجر سند رسمی ، بستانکار می تواند به منظور اجرای تعهدات بدهکار از طریق دفترخانه اسناد رسمی و یا دفتر ازدواج و طلاق ( دفتر تنظیم کننده سند ) درخواست صدور اجرائیه بنماید . در این مورد بستانکار بدواً تقاضانامه ( فرم نمونه 6 ) صدور اجرائیه را از قسمت فروش اوراق اداره ثبت خریداری و با تکمیل و امضاء آن از دفترخانه تقاضای صدور اجرائیه می نماید ( بند الف ماده دو آئین نامه ) دفترخانه چنانچه در صدور اجرائیه با اشکالی مواجه باشد باید از صدور اجرائیه خودداری و از ثبت محل کسب تکلیف نماید ( تبصره اول ماده 5 آئین نامه اجراء ) ولی درصورتیکه سردفتر صدور اجرائیه را بلااشکال تشخیص داد پس از احراز هویت متقاضی رونوشت سند را در برگهای مخصوص اجرائیه ( فرم های نمونه آن پیوست است ) در سه نسخه ( اگر متعهد یک نفر باشد در سه نسخه و اگر متعهد متعدد باشند و یا وثیقه متعلق به متعهد نباشد برای هر یک از متعهدین و صاحب وثیقه دو نسخه اضافه می شود ) تهیه کرده و پس از امضاء به مهر ویژه اجراء شود ممهور و موضوع صدور اجرائیه را طی نامه سفارشی به اطلاع بدهکار رسانیده و اوراق اجرائی و تقاضانامه و قبض سفارشی و ضمائم دیگر را ظرف 48 ساعت از تاریخ وصول به اجرای ثبت ارسال و رسید اخذ می نماید ( ماده 5 آئین نامه اجراء ) .
به محض وصول اوراق اجرائیه بوسیله اداره ثبت و ارجاع آن به اجراء کلیه اقدامات و عملیاتی را که برای اجرائیه های قبوض اقساطی تا پایان مرحله ابلاغ انجام می شود از قبیل تعیین کلاسه و ثبت در دفتر رپرتوار و دفتر عملیات اجرائی و ... در مورد اجرائیه فوق نیز صورت می گیرد .
روش ادامه عملیات اجرائی ( بعد از ابلاغ اجرائیه ) مربوط به اسناد رسمی لازم الاجراء و اسنادی که در حکم اسناد لازم الاجراء است ، اعم از اینکه اجرائیه را اداره ثبت صادر کرده باشد یا دفاتر اسناد رسمی و یا ازدواج و طلاق
روش عملیات اجرائی تا مرحله ابلاغ اجرائیه و اخطاریه به بستانکار جهت اعلام طریقه و یا نحوه وصول طلب قبلاً شرح داده شد ، اینک ادامه عملیات :
پس از وصول نامه بستانکار دایر به اعلام نحوه وصول ، در ادامه عملیات اجرائی به تبعیت از درخواست بستانکار ممکن است سه حالت پدید آید :
اول – درخواست بازداشت اموال منقول و معرفی اموال مزبور متعلق به بدهکار .
دوم – معرفی و تقاضای بازداشت اموال غیر منقول بدهکار .
سوم – معرفی وجه و اموال منقول نزد شخص ثالث متعلق به بدهکار و درخواست بازداشت آن .
حالت اول – در صورتیکه مال منقول از طرف بستانکار معرفی و تقاضای بازداشت آن بشود در این صورت پس از وصول نامه بستانکار و ثبت در دفتر اندیکاتور و ارجاع آن به متصدی امر ، جهت ضمیمه نمودن پرونده به بایگانی ارسال می شود بعد از پیوست نمودن پرنده متصدی مزبور دستور بازداشت اموال منقول ( فرم نمونه 7 ) متعلق به بدهکار که بوسیله بستانکار معرفی شده صادر و پس از امضای آن از طرف مسئول مربوطه از طریق دفتر ، تسلیم مامور اجراء می گردد لازم به تذکراست چنانچه مال منقول مانند اتومبیل باشد مراتب به اداره شماره گذاری راهنمائی و رانندگی اعلام می گردد تا چنانچه اتومبیل مورد بازداشت بنام بدهکار شماره گذاری شده باشد مراتب بازداشت در پرونده مربوطه منعکس شود . همچنین در مورد بازداشت حق امتیاز تلفن ، اجراء مراتب را به اداره تلفن مربوط جهت
